Transport ponadnormatywny, inaczej zwany transport ponadgabarytowy, lub inaczej jeszcze transport nienormatywny to przewóz drogowy, w którym poruszający się po drogach publicznych pojazd przekracza choćby jeden z dopuszczalnych odpowiednimi przepisami parametrów, stając się pojazdem nienormatywnym, czyli pojazdem wykonującym przewóz towarów ponadgabarytowych.
Przewóz towarów ponadgabarytowych
Podziału ładunków ponadnormatywnych najprościej można dokonać biorąc pod uwagę ich wymiary, ciężar oraz kształt. Czynniki te mają niebagatelny wpływ na sposób wykonania transportu ponadgabarytowego, rodzaj koniecznego sprzętu, trybu uzyskania tras przejazdu i zezwoleń, a w konsekwencji możliwości wykonania transportu ponadgabaytowego.
Uwzględniając wymiar, ciężar oraz kształt, wyróżniamy:
- przewozy ładunków ponadgabarytowych zwykłych (np. transport konstrukcji stalowych, transport maszyn i urządzeń przemysłowych, maszyny robocze, transport maszyn rolniczych, zbiorniki, kratownice i wiele innych, których ciężar nie przekracza 25 ton, a wymiary nieznacznie przekraczają dopuszczalne parametry, tzn. długość 15-16 m, szerokość 3,5-4,0 m, wysokość 3,0-3,5 m. Transport ponadgabarytowy zwykły może być wykonywany z wykorzystaniem zwykłych naczep 13,60 m długości, bez plandeki, czyli na platformach zwykłych)
- przewóz ładunków wielkogabarytowych (do tych ładunków należą między innymi potężne elementy dla przemysłu energetycznego, elementy urządzeń dla górnictwa, przestrzenne konstrukcje stalowe, zbiorniki przemysłu browarniczego i spożywczego. Bardzo często ładunki te posiadają niewielką masę, która nie ma negatywnego odziaływania na nawierzchnię, występując jednak ograniczenia związane z infrastruktura drogi np. w przypadku ładunku o wymiarze 5 m długości, 7 szerokości, 7 wysokości)
- przewóz ładunków ciężkich, ładunki ciężkie to takie, których masa waha się w przedziale 70-100 ton i są to np. urządzenia energetyczne takie jak: transformatory, turbiny, generatory, charakteryzujące się dużym ciężarem w stosunku do wielkości.
- przewóz ładunków ciężkich o masie skupionej to np. transport pras przemysłowych, transport wałów korbowych silników okrętowych. Przy przewozie ładunków ponadgabarytowych ciężkich lub ultra ciężkich (ważących nawet do 300 ton) występuje transport ponadgabarytowy ciężki, gdzie do transportu muszą być stosowane specjalistyczne, wieloosiowe przyczepy lub naczepy, które przewiozą wielki ciężar i rozłożą go w sposób niezagrażający nawierzchni drogi.
- przewóz ładunków długich to transport przęseł, transport filarów, transport suwnic, transport reaktorów, a wiele z nich charakteryzuje się znaczną długością dochodzącą nawet do 40 lub nawet do 60 m.
Konstrukcją stalową (metalową) nazywane są obiekty budowlane, których główne elementy nośne wykonane są ze stali, a do takich konstrukcji możemy zaliczyć hale stalowe (produkcyjne lub magazynowe)
Przy budowie hal stalowych zastosowanie znajdują belki stalowe przy konstrukcjach stalowych jako elementy nośne stropów i pomostów, rygle ścienne, płatwie dachowe oraz nadproża i są nieodzownym elementem.
Transport konstrukcji stalowych
Transport konstrukcji odbywa się najczęściej transportem drogowym z wykorzystaniem standardowych naczep typu plandeka, firana lub platformami. Załadunek oraz rozładunek konstrukcji odbywa się przy pomocy dźwigu lub suwnicy. Za bezpieczny transport konstrukcji odpowiada firma przewozowa (np. Atak Logistik, która od 9 lat świadczy usługi transportu konstrukcji stalowych w transporcie krajowym oraz transporcie międzynarodowym konstrukcji stalowych, a bogate doświadczenie w zakresie organizacji tego rodzaju przewozu gwarantuje satysfakcję klienta na wysokim poziomie).
Słupy stalowe przenoszą obciążenia hali na fundamenty. W halach o dużej rozpiętości konstrukcję główną tworzą ramy blachownicowe, które składają się ze zbieżnych słupów i dźwigarów o zmiennej wysokości. W zależności od wielkości przewożonych elementów transport konstrukcji stalowych może odbywać się przy udziale transportu ponadgabarytowego (transport nienormatywny).
Transport odpadów – tylko z uprawnionymi firmami transportowymi
Odpady, czyli substancje lub przedmioty, które zgodnie z przepisami muszą zostać poddane zagospodarowaniu, np. utylizacji lub recyklingowi odpadów. W zależności od źródła swojego pochodzenia oraz właściwości odpadów wymagają zastosowania odpowiednich metod transportowych.
W zależności od źródła powstania odpady dzielimy na:
- odpady komunalne, które powstają w gospodarstwach domowych oraz w małych przedsiębiorstwach i instytucjach publicznych;
- odpady poprodukcyjne, inaczej odpady przemysłowe, czyli produkty uboczne procesów produkcyjnych i działalności gospodarczej (transport przepracowanego oleju, transport żużlu, transport popiołu, transport odpadów metalicznych)
- odpady medyczne,
- odpady weterynaryjne,
- odpady opakowaniowe, czyli wyroby, które zostały wyprodukowane w celu przechowywania, ochrony i przewozu towarów i surowców (np. transport zużytych opakowań)
- odpady z rolnictwa, sadownictwa i leśnictwa,
- odpady niebezpieczne.
Transport odpadów musi być wykonywany przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa, posiadające stosowne wpisy do rejestru podmiotów transportujących odpady, uruchomione przez Ministerstwo Środowiska. Transport odpadów musi odbywać się za pomocą podmiotu, który uzyska nr BDO w zakresie transportu odpadów. Rejestr podmiotów uprawnionych do transport odpadów jest publicznie dostępny, prowadzony jest przez marszałków województw.
W przypadku trangranicznego przemieszczania odpadów wymagane są zezwolenia na transport odpadów wydane przez każde z Państw, przez które transportowany jest odpad.
Pojazdy dokonujące transport odpadów na terenie Polski muszą koniecznie posiadać oznakowanie pojazdu tablicami ODPADY z przodu i tyłu pojazdu.
Pojazdy wykonujące międzynarodowy transport odpadów powinny z przodu i tyłu pojazdu posiadać literę A.
Transport odpadów niebezpiecznych – transport pod specjalnym nadzorem
Odpady niebezpieczne to odpady, które ze względu na swój skład, pochodzenie i właściwości (toksyczne, żrące, wybuchowe, drażniące) stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, zwierząt i pozostałych form życia. Odpady niebezpieczne, które przedostałyby się do środowiska naturalnego mogą doprowadzić do katastrofy ekologicznej. Bardzo istotną kwestią jest odpowiedni transport.
Transport drogowy odpadów niebezpiecznych jest uregulowany przepisami ADR. Auto musi być wyposażone zgodnie z postanowieniami przepisów o ADR, a kierowca musi posiadać szkolenie z transport materiałów niebezpiecznych.
Auto przewożące odpady niebezpieczne oprócz tablicy odpady musi posiadać z przodu i tyłu pojazdu otwartą tablicę koloru pomarańczowego.
Odpady niebezpieczne oznakowane są w katalogu odpadów indeksem górnym z gwiazdką, np.
05 01 15* - zużyte naturalne materiały filtracyjne (np. gliny, iły).
Szczegółowe wymagania dla transportu odpadów, w tym dla środków transportu i sposobu transportowania oraz oznakowania określa Rozporządzenie Ministra Środowiska z 7 października 2016 roku w sprawie szczegółowych wymagań dla transportu odpadów (DzU z 2016 poz. 1742).
Aby transport odpadów zaliczanych do niebezpiecznych odbył się bez zagrożenia dla środowiska, warto powierzyć go fachowcom w tej dziedzinie.